ಕಾಮನ್ವೆಲ್ತ್ ಇದು ವಿಶ್ವಾದ್ಯಂತ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿರುವ ಬಹು ದೊಡ್ಡ ಕ್ರೀಡಾಕೂಟವಾಗಿದೆ. ಇದು ಯಾವಾಗ, ಎಲ್ಲಿ ಮೊಟ್ಟ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಆರಂಭವಾಯಿತು? ಹೇಗೆಲ್ಲ ಬೆಳೆದು ಬಂದಿತು? ಈ ಎಲ್ಲ ವಿಷಯಗಳು ತುಂಬಾ ಇಂಟರೆಸ್ಟಿಂಗ್ ಆಗಿವೆ. ಬನ್ನಿ … ಕಾಮನ್ವೆಲ್ತ್ ಕ್ರೀಡಾಕೂಟದ ಬಗ್ಗೆ ಒಂದಿಷ್ಟು ಆಸಕ್ತಿಕರ ಸಂಗತಿಗಳನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳೋಣ.

1930ರಲ್ಲಿ ಕೆನಡಾದ ಹ್ಯಾಮಿಲ್ಟನ್ನಲ್ಲಿ ಮೊಟ್ಟ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಕಾಮನ್ವೆಲ್ತ್ ಕ್ರೀಡಾಕೂಟವನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಲಾಯಿತು. ಇಂಥದೊಂದು ಬೃಹತ್ ಕ್ರೀಡಾಕೂಟ ಆಯೋಜಿಸಲು ಇದಕ್ಕೂ ಮುನ್ನ ಹಲವಾರು ದಶಕಗಳಿಂದ ಮಾತುಕತೆಗಳು ನಡೆದಿದ್ದರೂ ಕೆನಡಾದ ಅಥ್ಲೀಟ್ ಬಾಬ್ಬಿ ರಾಬಿನ್ಸನ್ ಅವರ ವಿಶೇಷ ಪ್ರಯತ್ನದಿಂದ ಇದು ಸಾಕಾರವಾಯಿತು. 1930ರ ಗೇಮ್ಸ್ನಲ್ಲಿ 11 ದೇಶಗಳ ಒಟ್ಟು 400 ಸ್ಪರ್ಧಿಗಳು ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದರು. ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಆಟಗಾರರು ಹಾಗೂ ಇನ್ನಿತರರ ಪ್ರಯಾಣದ ಖರ್ಚಿಗಾಗಿ ಹ್ಯಾಮಿಲ್ಟನ್ ಸಿಟಿ 30 ಸಾವಿರ ಡಾಲರ್ ದೇಣಿಗೆ ನೀಡಿತ್ತು.

1930 ರಿಂದ ಪ್ರತಿ ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷಗಳಿಗೊಮ್ಮೆ ಕ್ರೀಡಾಕೂಟವನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಎರಡನೇ ವಿಶ್ವ ಯುದ್ಧದ ಕಾರಣದಿಂದ 1942 ಹಾಗೂ 1946 ರಲ್ಲಿ ಕ್ರೀಡಾಕೂಟ ಆಯೋಜಿಸಲಾಗಲಿಲ್ಲ. ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಒಟ್ಟು 16 ಬಾರಿ ಗೇಮ್ಸ್ ನಡೆದಿದ್ದು ಅದರಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ಬಾರಿ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದಲ್ಲಿ ನಡೆದಿವೆ. (ಸಿಡ್ನಿ 1938, ಪರ್ತ್ 1962, ಬ್ರಿಸ್ಬೇನ್ 1982 ಮತ್ತು ಮೆಲ್ಬೋರ್ನ 2006)

1930 ರಿಂದ 1950ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಕ್ರೀಡಾಕೂಟದ ಹೆಸರನ್ನು ಹಲವಾರು ಬಾರಿ ಬದಲಾಯಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಕಾಮನ್ವೆಲ್ತ್ ಗೇಮ್ಸ್ ಅನ್ನು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಎಂಪೈರ್ ಗೇಮ್ಸ್ ಹಾಗೂ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಎಂಪೈರ್ ಎಂದು ಮರುನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು. ನಂತರ 1966 ರಿಂದ 74 ರವರೆಗೆ ಇದನ್ನು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಕಾಮನ್ವೆಲ್ತ್ ಗೇಮ್ಸ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಯಿತು. 1978ರ ನಂತರ ಈಗಿರುವ ಕಾಮನ್ವೆಲ್ತ್ ಗೇಮ್ಸ್ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಜಾರಿಯಾಯಿತು.

ಇತಿಹಾಸದ ಆಧಾರದಲ್ಲಿ ಕಾಮನ್ವೆಲ್ತ್ ಗೇಮ್ಸ್ಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸಲಾಗಿದೆಯೇ ಹೊರತು ದೇಶಗಳ ಭೌಗೋಳಿಕ ಸ್ಥಾನಮಾನ ಅಥವಾ ಪಾರಿಸರಿಕ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ಅಲ್ಲ. ಕ್ರೀಡಾಕೂಟದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುವ ಎಲ್ಲ ದೇಶಗಳ ಆಟಗಾರರು ಒಂದೇ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡುವುದು ಇದರ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯವಾಗಿದೆ. ಆಟಗಾರರಿಂದ ಹಿಡಿದು ಕೋಚ್ಗಳವರೆಗೆ, ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಹೀಗೆ ಎಲ್ಲರೂ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿಯೇ ಮಾತನಾಡುವುದು ವಿಶೇಷ. ಹಾಗಾಗಿ ಈ ಕ್ರೀಡಾಕೂಟವನ್ನು “ಫ್ರೆಂಡ್ಲಿ ಗೇಮ್ಸ್” ಎಂದೂ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಕ್ರೀಡಾಕೂಟವನ್ನು ಕ್ರಿಯಾಶೀಲವಾಗಿ ಹಾಗೂ ಆಸಕ್ತಿಭರಿತವಾಗಿ ಮಾಡಲು ಕಾಮನ್ವೆಲ್ತ್ ಗೇಮ್ಸ್ ಫೆಡರೇಶನ್ 1998 ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಕೌಲಾಲಂಪುರ ಗೇಮ್ನಲ್ಲಿ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಟೀಂ ಆಟಗಳನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿತು.

ಬೇರೆ ಎಲ್ಲ ಕ್ರೀಡಾಕೂಟಗಳಿಗಿಂತ ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿರುವ ಕಾಮನ್ವೆಲ್ತ್ ಗೇಮ್ಸ್ ಹಲವಾರು ಖಂಡಗಳ ದೇಶಗಳನ್ನು ಒಂದೇ ವೇದಿಕೆಗೆ ತರುತ್ತದೆ. ಆಟಗಳಲ್ಲಿ ಯಾವಾಗಲೂ ಒಂದು ರೀತಿಯ ಆತ್ಮೀಯ ವಾತಾವರಣವಿದ್ದು, ಇದರಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುವವರಿಗೆ ಎಂದೂ ಮರೆಯಲಾಗದ ಅನುಭೂತಿಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.

ಕಾಮನ್ವೆಲ್ತ್ ಗೇಮ್ಸ್ ಫೆಡರೇಶನ್
ಕಾಮನ್ವೆಲ್ತ್ ಗೇಮ್ಸ್ ಫೆಡರೇಶನ್ (ಸಿಜಿಎಫ್) ಕಾಮನ್ವೆಲ್ತ್ ಕ್ರೀಡಾಕೂಟ ಮತ್ತು ಕಾಮನ್ವೆಲ್ತ್ ಯೂತ್ ಗೇಮ್ಸ್ನ ನಿರ್ದೇಶನ ಮತ್ತು ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾದ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಘಟನೆಯಾಗಿದ್ದು, ಆಟಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ಅಗ್ರಗಣ್ಯ ಅಧಿಕಾರ ಹೊಂದಿದೆ. ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್ಡಮ್ನ ಲಂಡನ್, ಕಾಮನ್ವೆಲ್ತ್ ಹೌಸ್ ಸಿಜಿಎಫ್ನ ಪ್ರಧಾನ ಕಛೇರಿಯನ್ನು ಆಯೋಜಿಸುತ್ತದೆ. ಕಾಮನ್ವೆಲ್ತ್ ಹೌಸ್ ಕೂಡ ರಾಯಲ್ ಕಾಮನ್ವೆಲ್ತ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ಪ್ರಧಾನ ಕಛೇರಿ ಮತ್ತು ಕಾಮನ್ವೆಲ್ತ್ ಸ್ಥಳೀಯ ಸರ್ಕಾರಿ ವೇದಿಕೆಗೆ ಆತಿಥ್ಯ ವಹಿಸುತ್ತದೆ.
ಕಾಮನ್ವೆಲ್ತ್ ಗೇಮ್ಸ್ ಮೂವ್ಮೆಂಟ್ ಮೂರು ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶಗಳಿಂದ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ:
ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಕ್ರೀಡೆಯನ್ನು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ಮಾಡುವ ಆಡಳಿತ ಮಂಡಳಿಗಳು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಒಕ್ಕೂಟಗಳು (IF ಗಳು). ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ಬ್ಯಾಸ್ಕೆಟ್ ಬಾಲ್ ಫೆಡರೇಶನ್ (FIBA) ಎಂಬುದು ಬ್ಯಾಸ್ಕೆಟ್ ಬಾಲ್ಗಾಗಿ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಆಡಳಿತ ಮಂಡಳಿಯಾಗಿದೆ.
ಕಾಮನ್ವೆಲ್ತ್ ಗೇಮ್ಸ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್ಸ್ (ಸಿಜಿಎಗಳು) ಪ್ರತಿ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಕಾಮನ್ವೆಲ್ತ್ ಗೇಮ್ಸ್ ಮೂವ್ಮೆಂಟ್ ಅನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಕಾಮನ್ವೆಲ್ತ್ ಗೇಮ್ಸ್ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ (CGE) ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ನ CGA ಆಗಿದೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ ಸಿಜಿಎಫ್ ಮಾನ್ಯತೆ ಪಡೆದ 70 ಸಿಜಿಎಗಳು ಇವೆ.
ಕಾಮನ್ವೆಲ್ತ್ ಗೇಮ್ಸ್ (OCCWGs) ಸಂಘಟನೆ ಸಮಿತಿಗಳು ಪ್ರತಿ ಕಾಮನ್ವೆಲ್ತ್ ಕ್ರೀಡಾಕೂಟದ ಸಂಘಟನೆಗೆ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಸಮಿತಿಗಳು ಜವಾಬ್ದಾರರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. ಅಂತಿಮ ವರದಿಯನ್ನು ಸಿಜಿಎಫ್ಗೆ ವಿತರಿಸಿದಾಗ ಒಮ್ಮೆ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಆಟಗಳ ನಂತರ OCCWG ಗಳನ್ನು ಕರಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಕಾಮನ್ವೆಲ್ತ್ನ ಅಧಿಕೃತ ಭಾಷೆಯಾಗಿದೆ. ಪ್ರತಿ ಕಾಮನ್ವೆಲ್ತ್ ಕ್ರೀಡಾಕೂಟದಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುವ ಇನ್ನೊಂದು ಭಾಷೆ ಆತಿಥೇಯ ರಾಷ್ಟ್ರದ ಭಾಷೆಯಾಗಿದೆ (ಅಥವಾ ಭಾಷೆಗಳು, ಒಂದು ದೇಶವು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಒಂದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಅಧಿಕೃತ ಭಾಷೆ ಹೊಂದಿದ್ದರೆ). ಆತಿಥೇಯ ರಾಷ್ಟ್ರವು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಮಾತನಾಡುವ ದೇಶವೇ ಎಂಬ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಪ್ರತಿ ಘೋಷಣೆಯು (ಉದ್ಘಾಟನಾ ಸಮಾರಂಭದಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಮೆರವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ದೇಶದ ಪ್ರಕಟಣೆ ಮುಂತಾದವು) ಈ ಎರಡು (ಅಥವಾ ಹೆಚ್ಚಿನ) ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.